ÜDY 1 Belgesi
Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ne uygun bir şekilde faaliyetlerine devam eden unsurları yöneten kişilerin belirlenmesinde gerekli olan ÜDY1 belgesi istihdam edilme ihtimali olan kişiler için geçerlidir. Buna göre yönetim kurul başkanı, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür, genel koordinatör ya da farklı yönetici pozisyonlarının elde edilmesi için üst düzey yönetici olarak açılımı yapılan belgenin alınması zorunlu tutulmaktadır. Yapılacak tüm taşımacılık işlemlerinde Üdy belgeli kişilerin istihdam edilmesi de gerekliliklerin başında gelmektedir.
Belge Alım Şartları
Üst Düzey Yönetici belgeleri dört kısmı ayrılmaktadır. ÜDY1 Belgesi sahibi yöneticilerin olması durumunda uluslar arası yolcu taşımacılığı yapılabilmektedir. Belge için en az lise mezunu olmakla birlikte yapılan sınavdan da 60 ve üzerinde puan alma şartı bulunmaktadır. Aynı zamanda derslere %80 devam zorunluluğu da bulunmaktadır. Çeşitli kurslar aracılığı ile derslerin alınması mümkün olmakla birlikte kayıt için iki adet resim, bir adet diploma ve bir adet kimlik fotokopisi istenmektedir.
Durum Şartları
Gerçek ve tüzel kişiliğin temsil edilerek çeşitli ulaşım araçlarının uluslar arası yolcu taşımacılığı kapsamında sevk ve idaresinin yapılabilmesi için ÜDY1 belgesi mutlaka gereklidir. Aksi durumda yeterli olmayan pozisyonlarda kişilerin istihdam edilebilmesi de yönetmelikte yer alan birçok maddeye aykırı olmaktadır. Yönetici adaylarının belirlenmesinde sahip oldukları yetkinlik ile birlikte mesleki sınavda başarı oranı önem taşımaktadır. Bunun sonrasında kişinin çeşitli yönetici pozisyonlarında bulunarak yolcu taşımacılığında unvanlı bir şekilde çalışabilmesi sağlanmaktadır.
ÜDY 2 Belgesi
Karayolu Taşıma Yönetmeliği içinde yer alan uygulamaların yerine getirilmesinde gerekli olan belgelerden bir tanesi olan Üdy2 belgesi yurtiçi yolcu taşımacılığı yapan firmalarda çeşitli pozisyonlarda yönetici olunabilmesi için gereklidir. Sahip olunan maddelere göre yeniden düzenlenmekte olup firma bünyesinde yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür, genel koordinatör, genel sekreter gibi çeşitli unvanların alınmasında da şarttır.
Bunun için öncelikli olarak Ulaştırma Bakanlığı iznine tabi olan kurslardan yeterli dersleri katılım sağlanması gereklidir. Aynı zamanda her yıl belli periyotlarda yapılan meslekli yeterlilik sınavında en az 60 puan alınması gereklidir. Orta Düzey Yönetici vasfına sahip olan adayların derslere katılım oranı da en düşük %80 olmalıdır.
Yurtiçi yolcu taşımacılığı hizmetlerinde gerçek ve tüzel kişilerin temsilciliğini yapabilmek için Üdy2 belgesi zorunlu tutulmaktadır. Aksi halde hiçbir şekilde var olan işlemlerin fiilen sevk ve idare edilmesi söz konusu olmadığı gibi etkin bir şekilde unvanların kullanılabilmesi de imkân dahilinde değildir. Gerekli istihdama sahip olunabilmesi için firmaların mutlaka Üdy2 belgesi sahibi kişiler tarafından yönetilmesi ve idare edilmesi gereklidir. Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Yetki Belgesi Sahiplerinin Yükümlülüğü” başlıklı maddesinde bu durum ile ilgili gerekli açıklıklar yapılmaktadır.
Üst düzey yönetici vasfına sahip olmayan Üdy2 belgesi bulunmayan kişilerin yurtiçi yolcu taşımacılığı yapan şirketlerde çeşitli pozisyonlarda çalışabilmesi de yasal olarak mümkün olmamaktadır. Bundan dolayı düzenlenen yönetmelik çerçevesinde sınavlarda başarı sağlanması ve gerekli belgelerin teslim edilerek kurs kayıt işlemlerinin başarı ile sonlandırılmalıdır.
ÜDY 3 Belgesi
Karayolu kullanılarak yapılan uluslar arası eşya ve kargo taşımacılığı yapan büyük ya da küçük ölçekli şirketlerde üst düzey yönetici olunması için gerekli olan ÜDY3 belgesi Ulaştırma Bakanlığı tarafından yapılan sınavlarla verilmektedir. Bununla birlikte işleyişlerde birtakım gereklilikler ve şartlarda bulunmaktadır. Gerek şartların sağlanması gerek işlemlerin tam olarak yerine getirilmesiyle verilen belgenin kullanımı içinde herhangi bir süre kısıtlaması bulunmaktadır. Firmalar bünyesinde çeşitli yöneticilik pozisyonlarında istihdam sağlanmaktadır.
Belge alım işlemlerinin başlıca koşulu ise diplomadır. Kişinin en düşük lise diplomasına sahip olması istenirken %80 devam zorunluluğunun bulunduğu kursa kayıtta gereklidir. Yasa ve mevzuat başta olmak üzere araç özellikleri, ulaşım, sevkiyat, coğrafi konum gibi farklı konularda olan eğitimler 105 saat sürmektedir. Bu süre sonunda kişi belge alabilmesi için Mesleki Yeterlilik Sınavı’na girmektedir. Bu sınavda 60 ve üzerinde puan alınmasıyla birlikte ÜDY3 belgesi alınmaya hak kazanılmaktadır. Böylelikle uluslar arası eşya ve kargo taşımacılığı yapan firmalarda yönetim kurulu başkanlığı da dahil olmak üzere yönetim kurulu üyeliği, genel sekreter, genel koordinatör gibi farklı pozisyonlarda çalışılması mümkün olmaktadır.
Herhangi bir sebepten kaynaklı olarak ÜDY3 belgesi sahibi olamayan kişilerin bu tarz firmalarda yöneticilik yapabilmesi söz konusu olmamaktadır. Böyle bir durumun olduğunun tespitinde ise yönetmeliğe aykırı davranılmaktan ceza alımına neden olunmaktadır. Ayrıca firmaların halihazırdaki yönetim kadrolarının da bu belgeye dayalı bir şekilde değiştirilmesi gereklidir.
ÜDY 4 Belgesi
Karayolları Taşıma Yönetmeliği tarafından belirlenmiş ve ölçüleri ile şartları çizilmiş olan işlemler için ÜDY4 belgesi zorunlu tutulmaktadır. Yurtiçinde eşya ve kargo taşımacılığı yapan firmalarda yöneticilik kadrosunda istihdam edilebilmesi için mutlaka belge sahibi olma şartı aranmaktadır. Aksi halde hiçbir koşula bağlı kalınmaksızın sağlanan tüm işlemler geçersiz olurken sevk ve idare edilebilmesi de söz konusu olmamaktadır.
Aynı zamanda ÜDY4 belgesi bulunmayan kişilerin yöneticilik kadrolarında istihdam edilmesi durumlarında firmanın da cezai işlemlere uğrayacağı bilinmektedir. Bundan dolayı yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyeliği, genel sekreter, genel koordinatör gibi önemli pozisyonlarda bulunan kişilerin belge sahibi olması gereklidir. Belge alım işlemleri ise basit işleyişe tabi olmaktadır. Öncelikle kimlik fotokopisi, iki adet resim ve en az lise diplomasıyla eğitim hizmeti sağlayan bir kursa başvurulmaktadır. 105 saat süren eğitim derslerinde çeşitli konularda bilgilendirmeler alınmaktadır. Ulaştırma Bakanlığı tarafından hazırlanan ve yıl içinde farklı zamanlarda yapılan Mesleki Yeterlilik Sınavı’nda en az 60 puan alınması gerekmektedir. Derslerde de %80 devamı bulunan kişilerin belge almaması için bir gerekçe bulunmamaktadır.
Üst düzey yönetici olarak da açılımı yapılan belgenin sahibi olunmasıyla birlikte yurtiçinde eşya ve kargo taşımacılığı yapan firmalarda çeşitli pozisyonlara başvurular alınmaktadır. ÜDY4 belgesi sahibi kişilerin alım zorunluluğunda olması da önemli bir avantajı beraberinde getirmektedir. Aynı zamanda işleyiş bakımından da sorumluluklar ve yetkililer oldukça fazladır. Bu durum belgenin sahip olduğu avantajları yansıtması bakımından değerli olmaktadır.